İhracatın Yıldızı Türk Somonu
Türk su ürünleri sektörü olarak, 2000’li yılların başından itibaren Türkiye’de ihracatın yıldız sektörlerinden biri olduk. Son 10 yılda yüzde 252 artışla, 465 milyon dolar olan ihracatımızı 1 milyar 637 milyon dolara çıkardık. Bu artış sayesinde 2022 yılında Türkiye genelinde su ürünleri ve hayvansal mamuller sektörü ihracatının % 40 lık payını, su ürünleri sektörü oluşturdu. Ege bölgesi olarak, 1 milyar 637 milyon dolar ihracatın % 66’ sını gerçekleştirdik.
2022 yılında en çok ihracatı 297 milyon dolarla Rusya’ya gerçekleştirdik. 178 milyon dolarla İtalya, 158 milyon dolarla da Birleşik Krallık en çok su ürünleri ihracatı yaptığımız ülkeler oldu.
Türkiye’de halen hem avcılık yoluyla ve hem de balık çiftlikleri aracılığı ile balık üretilmektedir. Bugün tüketici kaliteli ve uygun fiyatlardan, ağırlıklı olarak levrek, çipura, alabalık, Türk Somonu gibi ürünleri yılın 12 ayı bulabiliyor ve tüketilebiliyor ise, bu balık çiftlikleri sayesinde olmaktadır.
Ülkemizden ağırlıklı olarak levrek, çipura, alabalık, Türk Somonu ve orkinos türleri, taze ve soğutulmuş, dondurulmuş, tütsülenmiş şekilde; bütün veya fileto olarak ihraç edilmektedir. Bunların dışında, yumuşakçalar ve kabuklular dahil birçok su ürünü de ihraç edilmektedir.
Bu yıl, 100’den fazla ülkeye gerçekleştirdiğimiz su ürünleri ihracatımızda, en büyük katkıyı sağlayan balıklarımız , 70 bin ton ile çipura,64 bin ton ile levrek, 48 bin ton ile Türk somonu, 19 bin ton ile alabalık olmuştur.
Norveç ve Şili’nin somon ihracatında dünya marketinde kapladığı alanın yanı sıra, Türk somonunda yıllık ortalama 300 milyon dolar ihracat payı ile, çoğunlukla Rusya’ya, Vietnam’a ve Japonya’ya gerçekleştirdiğimiz ihracatımızla Türkiye de dünya pazarında yerini almıştır.
Türk su ürünleri sektörünün son yıllardaki Ar-Ge çalışmaları sonucu geliştirilen ve Norveç somonundan daha lezzetli ve doyurucu olan Omega-3 deposu Türk somonu, ülkemize 2022 yılında % 132 artışla, 45 ülkeye ihraç edilerek, 345 milyon dolar ihracat girdisi sağladı. Türk somonunda 2020 yılında 4,73 dolar olan birim fiyatı, 2021 yılında %22 artışla 5,78 dolara, 2022 yılında ise yine %25 artış ile 7,1 dolara ulaştı. Omega 3 deposu Türk somonu sayesinde, Norveç’ten ithal edilen somonda da azalış yaşandı.
Cumhuriyetimizin 100. Kuruluş yılı olan 2023 yılı için Türkiye geneli su ürünleri sektör ihracat hedefimiz olan 1.850 milyar dolarlık su ürünleri ihracatına sektörümüz adına yapmış olduğumuz tüm bu özverili çalışmalar sayesinde erişmeyi umuyoruz.
Sinan KIZILTAN
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri
Sektör Kurulu Başkanı